Pożyteczne zielska

  Świetlik łąkowy ( Euphrasia rostkoviana Hayne) –  gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych (w innych systematykach - trędownikowatych). Inne nazwy zwyczajowe, to świetlik lekarski, także  ptasie oczka i złodziej mleczny (nazwy ludowe). Świetlik występuje na całym obszarze Europy, w Polsce jest rośliną pospolitą. Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Euphrasiae).            Skład chemiczny ziela to: glikozyd -aukubinę, garbniki, kwasy fenolowe, olejek eteryczny, pochodne kumaryny, sole mineralne.  Ziele świetlika stosuje się w leczeniu alergicznych i bakteryjnych zapaleń spojówek. Kwasy zawarte w świetliku mają cechy przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, uszczelniając naczynia krwionośne oczu, zapobiega krwawieniom z naczyń siatkówki. Stosowany w zapaleniach spojówek oczu, brzegów powiek, zmęczeniu oczu (pracą przy sztucznym świetle), przy wszelkiego rodzaju alergiach, nadwrażliwości na światło słoneczne, na jęczmień, itp...

              Komosa biała, lebioda    ( Chenopodium album  L.) – gatunek rośliny z rodziny komosowatych. Koko9sa biała zwana lebiodą, występuje na wszystkich kontynentach, poza Antarktydą. W przeszłości lebioda była stosowana w lecznictwie, bowiem posiada właściwości wykrztuśne, jednak obecnie nie jest stosowana w ziołolecznictwie z uwagi na jej toksyczne właściwości. Komosa biała zawiera saponiny, kwas szczawiowy, alkaloidy (betacyna, betaksantyna) i kwas oleanolowy. Roślina rośnie na glebach przeazotowanych a więc kumuluje azotany. Po zażyciu komosy i przebywaniu na słońcu wiele osób doznało uczulenia w postaci obrzęku skóry, zmiany kolorytu, biegunki i silnego podniecenia. Zwierzęta rzadko spożywają komosę ale u nich również  przeszłosci wystąpiły objawy zatruć.   

  Mierznica czarna (Ballota nigra L.) . Gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Rośnie zazwyczaj na przydrożach, polach uprawnych (jako chwast), jest rośliną ruderalną. Występuje niemal w całej Europie, Północnej Afryce oraz w Azji Zach., na Kaukazie i Zakaukaziu. Surowcem   zielarskim jest ziele ( Ballotae nigrae herba); zawiera  olejek eteryczny, garbniki, pektyny i kwasy organiczne.  Ziele mierznicy dawniej było stosowane jako środek uspokajający, łagodzący napięcie i niepokój oraz ułatwiający zasypianie . Mierznicę można spożywać na kilka sposobów: w postaci nalewki, naparu, oleju tłoczonego na zimno (dodatek do sałatek). Napar z mierznicy: 1 łyżkę ziela zalać szklanką wrzącej wody, pozostawić pod przykryciem na około 20 minut. Przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie najlepiej przed jedzeniem. Nalewka z mierznicy czarnej: Część świeżego lub suchego rozdrobnionego ziela mierznicy czarnej, wino wytrawne lub alkohol o stężeniu ok. 45 %. Rozdrobnione ziele nawilżyć spiryt...

    Melisa lekarska (Melissa officinalis L.)- roslina z rodziny jasnotowatych. Melisa potocznie nazywana też rojownikiem, pszczelnikiem, matecznikiem, starzyszkiem, cytrynowym zielem, rośnie dziko w Afryce Pn., Europie Pd. i Azji. Surowcem zielarskim jest liść (Melissae folium). Stosowana w bezsenności, stanach lękowych, wykazuje działanie uspokajające. Melisa polecana jest rownież w zaburzeniach trawienia i schorzeniach dróg żółciowych. Liście melisy zawierają: związki terpenowe, garbniki, gorycz, fenolokwasy, związki triterpenowe, flawonoidy, kwasy organiczne, witaminę C i sole mineralne. Odwar .  Łyżkę suszonych liści zalać szklanką letniej wody, wymieszać i podgrzewać nie dopuszczając do wrzenia. Przecedzić, pić 2x dxiennie po szklance odwaru.  Melisa może być spożywana w różnej postaci, tabletek, nalewki, syropu...

Wrzos zwyczajny, wrzos pospolity  ( Calluna vulgaris  ( L. ). Gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych.  Wrzos pospolity występuje w Europie, krajach Azji Mniejszej oraz na terenach Syberii i Ameryki Północnej.Porasta zazwyczaj obrzeża lasów sosnowych i brzozowych, tworząc tzw. wrzosowiska. Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Calunae, Herba Ericae) oraz  kwiaty wrzosu ( Flos Callunae , dawniej  Flores Ericae ). Zarówno z kwiatów jak i ziela wrzosu w celach leczniczych można przygotować odwar.  Łyżkę surowca zalać szklanką wody o temperaturze pokojowej i doprowadzić do wrzenia, gotować przez 5 minut. W przypadku gdy odwar jest stosowany jako środek przeciwzapalny należy pić go po jedzeniu, z kolei gdy ma zadziałać na układ trawienny, pijemy w małych ilościach przed jedzeniem 3x dziennie. Wrzos wykazuje różnorodne działanie: moczopędne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Stosowany we wszelkiego rodzaju infekcjach dróg moczowych, kamicy nerkowej, wspomaga pra...

  Poziewnik szorstki ( Galeopsis tetrahit  L.). Gatunek rośliny należy do rodziny jasnotowatych.Występuje w Europie i Północnej części Azji. Poziewnik szorstki jest rośliną leczniczą. Surowcem leczniczym jest ziele (Herba Galeopsidis); zawiera: flawonoidy, garbniki, irydoidy, saponiny, gorycze, kwasy organiczne i sole mineralne. Poziewnik szorstki wykazuje działanie moczopędne, wykrztuśne, ściągające, odkażające przewód pokarmowy. Napar z poziewnika szorstkiego 1 łyżkę suszonego ziela zalać połową szklanki wrzącej wody, odstawić pod przykryciem na ok.10 minut, potem przecedzić i wypić.  Odwar z poziewnika szorstkiego 1 łyżkę suszonego ziela zalać 1 szklanką wody, odstawić na noc i rano gotować pod przykryciem ok.10 minut. Przecedzić. Odwar pić do 3x dziennie w ilości ok. 1/2 szklanki na porcję,  zaś optymalną porcją do picia naparu jest 1 szklanka herbatki.  

  Ostrożeń warzywny,  zwany czarcim żebrem, pietra zielem lub zielem carskim. ( Cirsium oleraceum L ). Należy do rodziny astrowatych. Rośnie w Azji i Europie.  Surowcem leczniczym jest ziele ( Herba Cirsii oleracei); zawiera fl a wonoidy, inulinę, garbniki. W medycynie ludowej stosowany jako środek przeciwgośćcowy, moczopędny i przeciwzapalny. Zewnętrznie stosowany do kąpieli (przy stanach zapalnych skóry) i do płukanek włosów. Napar z ostrożenia warzywnego: 1-2 łyżeczki suszonego ziela zalać szklanką wrzątku, trzymać pod przykryciem ok. 15 minut, przecedzić. Można pić kilka razy dziennie.